Hoofdstuk 2
Voorbehouden en risicovolle handelingen
Voorbehouden handelingen
Voorbehouden handelingen zijn risicovolle, medische handelingen die jij als kinderverpleegkundige (mits je bekwaam bent) uit mag voeren. Je mag deze handelingen uitvoeren omdat je daarvoor opgeleid bent en omdat het tot een van jouw taken als kinderverpleegkundige behoort. Niet alle risicovolle handelingen zijn voorbehouden. Welke risicovolle handelingen voorbehouden zijn, staan in de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG). Hier staat ook in wie ze zelfstandig of in opdracht mag uitvoeren.
Wanneer deze handelingen worden uitgevoerd door een niet daarvoor opgeleide persoon of door een kinderverpleegkundige die deze handelingen niet heeft bijgehouden, bestaan er onaanvaardbare risico’s voor de gezondheid van het kind. Als een kinderverpleegkundige bevoegd en bekwaam is dan mag hij/zij de handelingen uitvoeren zonder direct toezicht van de opdrachtgever. Wel zal de kinderverpleegkundige te allen tijde een schriftelijke/digitale opdracht of uitvoeringsverzoek van de opdrachtgever in bezit moeten hebben.
Zorgverleners die niet zelfstandig bevoegd zijn mogen deze handelingen wel onder supervisie van een bevoegde zorgverlener uitvoeren. De bevoegde zorgverlener houdt toezicht gedurende het uitvoeren van de handeling.
Het uitvoeren van een voorbehouden handeling door een niet-verpleegkundige
Het aanleren van een voorbehouden handeling aan een niet-verpleegkundige moet zorgvuldig gebeuren en mag alleen gedaan worden door een BIG-geregistreerde verpleegkundige die zelf bekwaam is in de handeling. Voor het aanleren van een voorbehouden handeling wordt gebruik gemaakt van protocollen, richtlijnen en zogenoemde leercurvetrajecten die organisatieafhankelijk kunnen zijn.
Wanneer jij als kinderverpleegkundige het kind, de ouders of een andere betrokkene een voorbehouden handeling aanleert draag jij er zorg voor dat deze personen een bekwaamheidsverklaring krijgen. Daarnaast spreek je met hen af na welke periode zij contact opnemen om de handeling opnieuw af te toetsen zodat zij bekwaam blijven. Zij zijn zelf verantwoordelijk voor het maken van deze afspraak.
”Het aanleren van een voorbehouden handeling aan een niet-verpleegkundige mag alleen gedaan worden door een BIG-geregistreerde verpleegkundige die zelf bekwaam is in de handeling.”
Risicovolle handelingen
Risicovolle handelingen zijn handelingen die niet voorbehouden zijn maar wel risico’s met zich mee brengen. Dat wil zeggen dat wanneer deze handelingen worden uitgevoerd door een onbekwaam persoon het tot gezondheidsschade kan leiden. Je kunt hierbij denken aan medicatietoediening, toedienen van sondevoeding, werken met tilliften, etc. Het is dus wel belangrijk dat jij als kinderverpleegkundige zorg draagt dat je ook bekwaam bent en blijft in het uitvoeren van risicovolle handelingen. Dit kan worden vastgelegd in een bekwaamheidsverklaring waarvoor jij als kinderverpleegkundige zelf verantwoordelijk bent om deze bij te houden. Er zijn zorginstellingen die zelf een lijst hebben met de meest voorkomende risicovolle handelingen en die daarvoor scholingen verzorgen om de (kinder)verpleegkundigen bekwaam te krijgen en houden. Ook wanneer jij als kinderverpleegkundige het kind, de ouders of andere betrokkene een risicovolle handeling aanleert dan zorg jij ervoor dat deze personen een bekwaamheidsverklaring krijgen.