Wie zijn wij, waar vind je ons en waar staan wij voor?
Kinderverpleegkundigen zijn verpleegkundigen (Inservice, MBO-V of HBO-V) die een 4- jarige opleiding tot verpleegkundige hebben gevolgd en vervolgens werkervaring op hebben gedaan in het verpleegkundige en kinderverpleegkundige werkveld. Daarna hebben zij een specialistische vervolgopleiding gevolgd om zich verder te specialiseren tot kinderverpleegkundige, de duur van deze vervolgopleiding is zo’n anderhalf jaar.
Het beroep van de kinderverpleegkundige heeft zich in de loop der jaren steeds verder ontwikkeld, maar heeft dit ook bijgedragen aan het ontwikkelen van de autonomie van het beroep en het veranderen van de beeldvorming over het vak?
Wanneer we wat jaren teruggaan in de tijd zien we dat de beroepsgroep van kinderverpleegkundigen sinds 1999 de beschikking heeft over een eigen expertisegebied. Het expertisegebied kinderverpleegkunde is in 2004, 2011 en 2015 herschreven. Een nieuw expertisegebied gaf aanleiding om een advies uit te brengen over een nieuw opleidingsprofiel voor kinderverpleegkundigen. Het Advies Verpleegkundige Vervolgopleiding Kinderverpleegkunde is ontwikkeld in een deelproject vanuit project ‘Impuls opleiding kinderverpleegkundigen’. Waarom was het eigenlijk nodig om het expertisegebied van de kinderverpleegkundige opnieuw te beschrijven?
De afgelopen 10-20 jaar is er enorm veel veranderd in de zorg rondom het zieke kind en het gezin. Kinderen kunnen eerder vanuit het ziekenhuis naar huis en daarbij is de complexiteit van de zorg die kinderverpleegkundigen bieden hoger geworden. Er is een groeiend aantal chronisch zieke kinderen en er is een toename van technische mogelijkheden, daarnaast is de context rondom het kind en het gezin een grote beïnvloedende factor op de mate van de complexiteit van de zorg. Het uitgangspunt van het Handvest Kind & Zorg, een kind wordt niet onnodig klinisch opgenomen of poliklinisch behandeld, wanneer dit ook in de thuissituatie mogelijk is, wordt toenemend gehanteerd. Daarnaast kunnen kinderen die voorheen niet thuis konden zijn, nu wel naar huis. Denk hierbij aan beademingszorg en thuisdialyse. Dit maakt dat de expertise van de kinderverpleegkundigen in de thuissituatie tegenwoordig minimaal net zo groot moet zijn, als in het ziekenhuis.
Het voorgaande expertisegebied beschreef alleen waar de kinderverpleegkundigen in het ziekenhuis aan moeten voldoen. In het huidige expertisegebied wordt ook beschreven waar de kinderverpleegkundigen in de eerste lijn aan moeten voldoen. Dit alles zorgt ervoor dat er steeds meer bewustwording komt over het verrichten van verpleegkundige handelingen bij kinderen en dat deze alleen door kinderverpleegkundigen uitgevoerd mogen worden. Deze veranderingen en ontwikkelingen vragen andere competenties van kinderverpleegkundigen. Kinderverpleegkundigen werken in toenemende mate toe naar de zelfstandigheid van het kind en/of de ouders, zodat ze zelf de regie (weer) in handen kunnen nemen, passend bij de mogelijkheden van kind en gezin.
Van oudsher worden kinderen in ziekenhuizen behandeld en verpleegd. Tegenwoordig is kinderverpleegkunde niet meer voorbehouden aan de ziekenhuisomgeving door toename van de mogelijkheden in technologie en organisatie van zorg. Daarmee vindt de zorg ook thuis en elders in de maatschappij plaats. Kinderverpleegkundigen kunnen bijvoorbeeld ook werkzaam zijn in kinderverpleegkundige dagverblijven, kinderzorghuizen, de kinderthuiszorg en scholen voor leerlingen met een chronische aandoening. Het kinderverpleegkundige vakgebied is hiermee ontzettend divers geworden en vraagt een grote en zeer gevarieerde deskundigheid van de kinderverpleegkundige. Veelal bekwamen kinderverpleegkundigen zich verder in een specifiek deel van het vakgebied welke werkplek en/of ziektebeeld gerelateerd is, denk hierbij aan: oncologie, diabeteszorg, thuisbeademing, palliatieve zorg, kinderpsychiatrie en vervolgspecialisaties zoals bijvoorbeeld de Intensive Care Kinderen (ICK) en de Intensive Care Neonatologie (ICN).
De zorg die kinderverpleegkundigen bieden, gaat steeds meer door de muren van organisaties heen. Het toewerken naar transmurale zorg maakt dat kinderverpleegkundigen elkaar steeds vaker op moeten zoeken om de beste zorg voor het kind en het gezin te kunnen bieden, maar ook om kennis met elkaar te delen. Door dit verder te ontwikkelen, wordt er toegewerkt naar autonomie van en regie over het beroep kinderverpleegkundige.
Samengevat kinderverpleegkundigen zijn deskundige, professionals opgeleid voor en gespecialiseerd in de verpleging van zieke kinderen ongeacht de omgeving waar het kind verblijft. Daarbij heeft de kinderverpleegkundige niet alleen aandacht voor het zieke kind en de zorgvraag en hulpbehoefte binnen alle kinderleefdomeinen, maar ook voor de rest van het gezin.
Maar hoe is nu de beeldvorming over ons vak en herkennen kinderverpleegkundigen zich daar voldoende in?
De meeste kinderverpleegkundigen hebben zich mee ontwikkeld met alle ontwikkelingen die er binnen ons vakgebied hebben plaats gevonden. Zij hebben zich bijgeschoold en waar nodig verder gespecialiseerd om tegemoet te kunnen komen aan de toenemende complexiteit binnen de kinderverpleegkundige zorg.
Als wij kijken naar de beeldvorming over het beroep kinderverpleegkundige zien wij dikwijls dat deze niet aansluit bij de expertise en het niveau van een kinderverpleegkundige. Er komen op social media en in bijvoorbeeld vacatureteksten regelmatig foto’s of beschrijvingen voorbij die vertaald zijn naar het niveau en de behoefte van de zorgvragers, kinderen van alle leeftijden. Er wordt bijvoorbeeld gesproken over eigenschappen, activiteiten of vaardigheden als: humor, gezelligheid, knutselen, tekenen, koekjes bakken of samen op avontuur gaan. Dit soort uitspraken worden regelmatig vergezeld van foto’s die kinderen aanspreken, denk hierbij aan de afbeelding van een poppenzuster.
Dit beeld van kinderverpleegkundigen klopt niet en doet geen recht aan de opleiding en de expertise van kinderverpleegkundigen. Het neemt niet weg dat kinderverpleegkundigen tijdens het bieden van kinderverpleegkundige zorg vanuit hun expertise altijd aandacht hebben voor het comfort en de ontwikkeling van het kind.
Het werven van nieuwe collega’s, nieuwe medewerkers en nieuwe cursisten begint met een juiste beeldvorming over het beroep kinderverpleegkundige en het aanspraak doen op de expertise van de professional die je wilt bereiken.
Laten we met elkaar zorgen voor het juist uitdragen en delen van meer informatie over ons mooie vak.
Wie ben jij, waar vinden wij jou en waar sta jij voor?
